تفاوت « و شاورهم في الامر  » و «  و امرهم شوري بينهم »

تفاوت دو عبارت قرآني :

- وَ شاوِرهُم فِي الاَمـرِ          آل عمران/159

- وَ اَمـرُهُم شوري بَيـنَـهم      شورا/38

 هدف شورا و مشورت به طور کلی دو چیز است :

1ـ اجتناب از خودمحوری و استبداد رأی و خودکامگی و انحصارطلبی و در نتیجه از پیامدهای آن از قبیل از دست دادن ارزشهای انسانی، ندامت و لغزش بدور بودن.

2ـ رسیدن به معرفت و آگاهی و غنا بخشیدن به اندیشه و فکر در پرتو تضارب آراء و دست یابی به توافق جمعی.

و لذا در تفاسیر قرآن در این که چرا پیامبر(ص) با اینکه از منبع وحی حقایق را دریافت می کرد مأمور به مشورت شد وجوهی ذکر کرده اند که همه آنها به این دو هدف بر می گردد. آنها عبارتند از:

1ـ مشاوره برای شخصیت دادن به افراد

2ـ برای رشد فکری مردم

3ـ برای اینکه مردم بدانند حکومت او استبدادی نیست.

4ـ برای اینکه خلق خدا بدانند نزد خدا احترام دارند.

5ـ برای اینکه نظر خواهی از دیگران عادیست.

6ـ برای اقتداء و تأسی امت به پيامبر ص

7ـ برای آزمایش افراد و اینکه افراد صاحب نظر و عاقل تشخیص داده شوند

8ـ برای استفاده از تأیید مردم و توافق جمعی

9ـ در صورت شکست انتقاد بی جا نکنند

10ـ برای آگاهی مشورت شوندگان به اینکه نظر صحیح کدام است.

با توجه به اين اهداف روشن می شود که شورا و مشورت هم موضوعیت دارد و هم طریقیت.

توضیح مطلب این که:

- گاهی هدف مشورت براي دست یابی به واقعیت و کم کردن خطا در اندیشه و عمل است؛ این نوع مشورت طریقی است و برای کسی مطلوب است که خود متحیّر و از واقعیت بی اطلاع می باشد و برای خروج از تحیّر و اطلاع از واقع باید مشورت کرد. که در این صورت مشورت مقید به عدم علم به واقعیت و حقیقت است و لذا باید افرادی را به عنوان مشاور انتخاب کند که نسبت به موضوع تخصص و آگاهی داشته باشند این نوع مشورت است که در تصمیم گیری مؤثر است.

- گاهی هدف مشورت رعایت حقوق دیگران یعنی مشورت شوندگان و دست یابی به واقعیت مقصود اصلی نیست، این نوع مشورت خود موضوعیت دارد یعنی مشورت به این دلیل است که رعایت حقوق دیگران و احترام به آنهاست، در واقع مشورت شونده حقی به گردن مشورت کننده دارد که باید آن حق را دریافت کند. لذا مشورت کننده چه عالم باشد و چه نباشد باید با او مشورت کرد گرچه در تصمیم گیری مؤثّر نباشد.

- گاهی هم هدف مشورت هم دست یابی به واقع است و هم رعایت حقوق دیگران؛ که در واقع جمع بین دو جهت طریقت و موضوعیت است .

به این بیان که تشکیل شورا در روند تصمیم گیری به هدف دستیابی به واقع و حقیقت از حقوق مردم محسوب می شود. از آیات و روایات استفاده می شود هر دو جهت مورد نظر است.

خلاصه آن كه :

اگر قرارباشد من و شما به اين دو آيه عمل كنيم وجوه اشتراك آن بسيار است. اما شايد گفت مشورت ما عموما از نوع « و شاورهم في الامر » تا « و امرهم شوري بينهم »

ما عموما در زماني كه نياز ضروري داشته باشيم به مشورت با ديگران مي پردازيم و نه در مواقع عادي و از اين حيث كه مشورت به عنوان يك رفتار اجتماعي و فرهنگ عمومي در نيامده اغلب دچار خود رأيي و پيامد آن دچار گرفتاري ها و شكست هاي متعدد و هزينه هاي فراوان مي شويم.